Τετάρτη 22 Αυγούστου 2012

"Το ζουμί του Πετεινού" θα κάνει το θαύμα;


"Ήρθανε πολλοί εδώ κι ήπιαμε ρακιά και μου `πανε πως το περιβόλι είναι πυκνοκατοικημένο, λέω τότε που το φυτεύανε δεν ήτανε, ήτανε ανάριο, τώρα που μεγαλώσανε τα δένδρα που τα περιποιούμαι, τώρα πυκνοκατοικήθηκε; Μου λένε κόψε δένδρα να τρως ποιότητα δε πα το χέρι μου όμως να κόψω το δένδρο....εγώ το θέλω να το βλέπω, πυκνό ξεπυκνό εγώ έτσι το θέλω.....
Αυτός ο ποταμός χυνόταν από τα σωθικά του κείνη τη βραδιά ώσπου έγινε το κακό, σταμάτησε για ν` ανάψει τσιγάρο κι εκείνη την ώρα έπιασε τ` αυτί του την κουβέντα που τον εκόρωσε. τι ανεργία ρε και ξανεργία τσαμπουνάτε στον κόσμο, για έλα ρε μες το Μούρκι να δεις τι θα πει δουλειά, εδώ μόνο ο ακαμάτης κάθεται, όλοι οι άλλοι δουλεύουνε ρε, εμάθατε να καθούσαστε μες στις πολιτείες και να εισπράττετε τόσα χρόνια γι αυτό μιλείτε για χρέη μόνο, γρεβαντωμένοι, ε γρεβαντωμένοι και θέτε τώρα να ξεπουλήσετε και τη χώρα, για να ξεχρεώσετε, πάλι για να μη δουλέψετε, για να φάτε τα έτοιμα, αυτά που αφήκαν πίσω τους οι παλιοί, μόνο όποιος δε θε να δουλέψει πουλά τη γη ρε ακαματόσκυλα, ανέβηκε το αίμα του στο κεφάλι άξαφνα, κοκκίνησε ολάκερος, έφτυσε μια ακατανόητη βρισιά κι έπιασε μες στην αντάρα του το τασάκι, το πέταξε κι έσπασε την τηλεόραση...."    

"Το ζουμί του πετεινού", του Γιάννη Μακριδάκη, εκδόσεις "Εστία", 2012
Το ζουμί του πετεινού
Ο λόγος για τη Χίο μέσα από τη ματιά του λογοτέχνη και τη ντοπιολαλιά του βασικού του ήρωα.

"Στο «Ζουμί του πετεινού», ο Παναγής ζούσε με τη φύση και από τη φύση. Την ήξερε, τη μύριζε, τη δάμαζε, την έκανε να καρποφορεί. Ακόμη και όταν γυρνούσε στο σπίτι αυτήν έβλεπε στην τηλεόραση, τη ζωή των άγριων ζώων και τη μάθαινε ακόμη περισσότερο. Τις πόλεις δεν τις ήθελε. Δεν είχαν τις μυρωδιές από το χώμα και τα λουλούδια, ούτε την ανατολή και το ηλιοβασίλεμα στο χωριό. Κανένα κελάηδημα δεν αντηχούσε και καμιά φωνή ζώου δεν γίνονταν δικό του πρόσταγμα. Η φύση, όμως, του τα έδινε όλα. Μοίραζε και στους άλλους. Πώς να μην είναι μόνο δικός της; Όμως ξαφνικά όλα άλλαξαν. Στις ειδήσεις, αλλά και στις συζητήσεις στα τραπέζια από τους θαμώνες της ταβέρνας του, μόνο για φόρους και για χρέη έλεγαν. Για ιδιωτικοποιήσεις και πωλήσεις σε ξένους.Πώς να πουλήσει κανείς το χωράφι του – το χωράφι του παππού του; Την ιστορία της οικογένειάς του ή της πατρίδας του; '                                                                              Κριτική από Τούλα Ρεπαπή (diavasame.gr) Posted on 

Η επιστροφή στη φύση του γενέθλιου τόπου, αίτημα της δύσκολης αυτής εποχής.
 Είναι η εικόνα της Χίου που όλοι θα κρατήσουμε, για να μην ξεχάσουμε το φονικό που έγινε αυτές τις μέρες. Πόνος και πίκρα από το λογοτέχνη στην ιστοσελίδα του:

"Κάθε πρωί ανοίγω τα μάτια μου και το πρώτο που νιώθω είναι μια θλίψη ακαθόριστη. Σε λίγα δευτερόλεπτα και καθώς περνώ από τον ύπνο στη ζωή, το μυαλό αρχίζει να λειτουργεί και “σκανάρει” το είναι μου για να εντοπίσει την αιτία της θλίψης. Σηκώνομαι από το κρεβάτι με την καρδιά μαύρη σαν τη Χίο. 
"Δεν ξέρω πότε θα το ξεπεράσω όλο αυτό. Δεν είμαι αστός που θα πάει να κλειστεί στο κλουβάκι του στην πόλη και δεν θα βλέπει, θα ξεχάσει. Ζω στη φύση και έχω καθημερινή επαφή μαζί της. 
  Η φωτιά καίει ακόμα. Πέμπτη μέρα. Και οδεύει το μοναδικό της πια μέτωπο προς τα μέρη που ζω. Καίει το πευκοδάσος που διασχίζω όποτε αποφασίσω να κατέβω στην πόλη της Χίου. Ο πυκνός καπνός της μοίρας μας ταξιδεύει νότια κατά το Αιγαίο.
 Η Χίος πυρπολήθηκε. Από τους πολιτισμένους καπιταλιστές που νοιάζονται για πράσινη ανάπτυξη και πράσινη ενέργεια. Από τους τεχνοκράτες πολιτικάντηδες πάσης κατηγορίας, που λένε παρλαπίπες ανάπτυξης.
Το μέλλον της Ελλάδας είναι παρόν στη Χίο. Όποιος έχει αμφιβολία ας κάνει λίγο υπομονή. Η χώρα θα καταστραφεί ολοσχερώς όπως το νησί μου. Θα ανεγερθούν παντού ξενοδοχειακά συγκροτήματα, θα εγκατασταθούν παντού καθρέφτες φωτοβολταϊκών και γιγάντιες ανεμογεννήτριες. Το λέγαμε τόσον καιρό αλλά δεν το είχαμε φανταστεί καθόλου έτσι."

Κυριακή 19 Αυγούστου 2012

"είθισται να δολοφονούν τους ποιητάς"



Νίκος Εγγονόπουλος «ΝΕΑ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ ΤΟΥ ΙΣΠΑΝΟΥ ΠΟΙΗΤΟΥ ΦΕΝΤΕΡΙΚΟ ΓΚΑΡΘΙΑ ΛΟΡΚΑ ΣΤΙΣ 19 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ ΤΟΥ 1936 ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΧΑΝΤΑΚΙ ΤΟΥ ΚΑΜΙΝΟ ΝΤΕ ΛΑ ΦΟΥΕΝΤΕ»

                                                                                    ...una acciόn vil y disgraciado

Η Τέχνη κι η ποίηση δεν μας βοηθούν να ζήσουμε:
η τέχνη και η ποίησις μας βοηθούνε
να πεθάνουμε

περιφρόνησις απόλυτη
αρμόζει
σ’ όλους αυτούς τους θόρυβους
τις έρευνες
τα σχόλια επί σχολίων
που κάθε τόσο ξεφουρνίζουν
αργόσχολοι και ματαιόδοξοι γραφιάδες
γύρω από τις μυστηριώδικες κι αισχρές συνθήκες
της εκτελέσεως του κακορίζικου του Λόρκα
υπό των φασιστών

μα επί τέλους! πια ο καθείς γνωρίζει πως
από καιρό τώρα
-και προ παντός στα χρόνια τα δικά μας τα σακάτικα-
είθισται
να δολοφονούν τους ποιητάς

[una acciόn vil y disgraciado: μια πράξη άναντρη και απεχθής]

Στις 19 Αυγούστου του 1936 εκτελέστηκε στο Βίθναρ της Ισπανίας από τους φασίστες οπαδούς του Φράνκο ο ποιητής Φρεντερίκο Γκαρθία Λόρκα. Τον έθαψαν σε ομαδικό τάφο, μαζί με άλλα τρία άτομα που είχαν εκτελέσει την ίδια αυγή.

«Οι τελευταίες 13 ώρες του Γκαρθία Λόρκα» (Las trece ultimas horas en la vida de Garcia Lorca). 
ΤΙ ΑΚΡΙΒΩΣ ΣΥΝΕΒΗ τις τελευταίες 13 ώρες της ζωής του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, την αποφράδα 13η Αυγούστου του 1936; Ποιοι σκότωσαν τον ποιητή, τραγουδιστή και θεατρικό συγγραφέα του «Ματωμένου Γάμου» και πού τον έθαψαν; Ενας ιστορικός από τη Γρανάδα ισχυρίζεται ότι γνωρίζει πλέον το ακριβές σημείο όπου οι φασίστες έθαψαν τον Λόρκα, ότι έχει λύσει ένα από τα μεγάλα μυστήρια στην ιστορία της Ισπανίας. Και τώρα ζητεί από τις Αρχές και τους απογόνους τού ποιητή να άρουν τις επιφυλάξεις τους και να δώσουν άδεια για νέαανασκαφή. Ο Μιγκέλ Καμπαγέρο Πέρεθ πέρασε τρία χρόνια κάνοντας φύλλο και φτερό αρχεία αστυνομίας και στρατού για να φωτίσει τις συνθήκες της εκτέλεσης του Λόρκα από ένα φασιστικό εκτελεστικό απόσπασμα, στην αρχή του ισπανικούεμφυλίου. Ταυτοποίησε τους αστυνομικούς και τους εθελοντές που σκότωσαν τον ποιητή, σε ένα φαράγγι μαζί με δύο αναρχικούς και έναν κουτσό δάσκαλο. Και αποδίδει τη δολοφονία του Λόρκα σε πολιτική και επιχειρηματική βεντέτα ανάμεσασε πλούσιες οικογένειας της Γρανάδας, φασιστικές και δημοκρατικές- ανάμεσά τους και στο σόι του ίδιου του πατέρα του Λόρκα. 

Ο όρκος των ποιητών στο Φεντερίκο Γκαρσία Λόρκα

Ο όρκος των ποιητών

στον Φεντερίκο Γκαρσία Λόρκα


Βαλένθια, Δημοκρατική Ισπανία 4 Ιούλη του 1937


Σαράντα ποιητές απ’ όλα τα μέρη του κόσμου συγκεντρώνονται στην πόλη της Βαλένθια, για το Δεύτερο Διεθνές Συνέδριο των συγγραφέων, για την υπεράσπιση της κουλτούρας ενάντια στο φασισμό.

Στο Παρίσι όπου συνεχίζεται και κλείνει το συνέδριο, οι ποιητές δίνουνε τον παρακάτω όρκο.


"Στ’ όνομα σου, Φεντερίκο Γκαρσία Λόρκα, που πέθανες στην Ισπανία για τη λευτεριά του ζωντανού λόγου, εμείς, οι ποιητές από πολλές χώρες του κόσμου, που μιλάμε και γράφουμε σε διάφορες γλώσσες, ορκιζόμαστε εδώ πέρα, όλοι μαζί,

πως τ’ όνομα σου δε θα ξεχαστεί ποτέ πάνω στη γη,

και στ’ όνομα σου, όσο που θα υπάρχει τυραννία και

καταπίεση να τις καταπολεμήσουμε, όχι μονάχα με το λόγο

μα και με τη ζωή μας."


Ανάμεσα στους ποιητές που υπογράφουν τον όρκο είναι οι Μπέρτολντ Μπρέχτ, Πάμπλο Νερούντα, Λουί Αραγκόν, Ηλία Έρενμπουργκ, Αλέξης Τολστόη, Πώλ Βαγιάν-Κουτυριέ, Λάγκστον Χιούγκς, Νικόλας Γκιλλιέν, Τριστάν Τζαρά, Ιβάν Γκόλλ, Λυκ Ντεκών, Ρομπέρ Ντεανός, Γιόχαν Μπέχερ, Νάνσυ Κιούναρντ, Αλέχο Καρπαντιέ.


http://unmaskedsoul-kounderitsa.blogspot.gr/2006/10/blog-post.html

Τρίτη 7 Αυγούστου 2012

67 χρόνια μετά Χιροσίμα (μ.χ)


6 Αυγούστου 1945
Ήταν ένα αίθριο αυγουστιάτικο πρωινό, γεμάτο ζωή, που έγινε ξαφνικά νύχτα και θάνατος όταν η καρδιά της Χιροσίμα χτυπήθηκε από το «μικρό αγόρι», όπως είχαν ονομάσει το νέο υπερόπλο . Ίδια τύχη είχε, τρεις μέρες μετά, το Ναγκασάκι με περίπου 100.000 νεκρούς. Δύο από τα μεγαλύτερα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας τελέστηκαν εν ψυχρώ και χωρίς καμία στρατιωτική και ηθική νομιμοποίηση, δεδομένου ότι ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος είχε ήδη κριθεί και η παράδοση της Ιαπωνίας ήταν ζήτημα χρόνου.
Το πυρηνικό ολοκαύτωμα της Χιροσίμα αποτέλεσε οριακό σημείο στην πορεία της ανθρωπότητας, το οποίο περιέγραψε με μοναδικό τρόπο ο μεγάλος μας συγγραφέας Αντώνης Σαμαράκης. «Η εποχή μας, η ζωή μας ολόκληρη -έλεγε σε ομιλία του το 1986- είναι εμποτισμένη με Χιροσίμα. Καταυγάζονται από την εφιαλτική, θανατερή λάμψη της έκρηξης της 6ης Αυγούστου 1945. Δεν είναι μια κάποια χρονολογία. Άρχισε τότε μια νέα εξυπαρχής χρονολόγηση της πορείας της ανθρωπότητας. Τόσο σημαδιακή είναι η 6η Αυγούστου 1945, ώστε το από αιώνες καθιερωμένο μ.Χ.= μετά Χριστόν να το νιώθουμε τώρα να σημαίνει 'μετά Χιροσίμα' και το π.Χ. = προ Χριστού να σημαίνει 'προ Χιροσίμα'».


«….Άλλες είκοσι χιλιάδες άνθρωποι, ξεκουράζονται στο βάθος αυτού του ποταμού. Όπως η μαμά, όρμησαν κι αυτοί τυλιγμένοι από τις φλόγες μέσα στα νερά. Οι άνθρωποι έρχονται σήμερα κι αφήνουν λουλούδια στην επιφάνεια του ποταμού. Είναι ο μόνος τάφος που μπορούν να στολίσουν με λουλούδια.
….Είμασταν σχεδόν γυμνές, τα ρούχα μας τάχε αρπάξει ο άνεμος της έκρηξης. Μπάλλες φωτιάς αυλάκωναν τον αέρα, τίναζαν φλόγινους πίδακες, που έκαναν ν΄ανάβουν όλα όσα άγγιζαν. Τα δέντρα, τα σπίτια και τους ανθρώπους που έτρεχαν προς όλες τις κατευθύνσεις. Οι δρόμοι είχαν θερμανθεί, η άσφαλτος έβραζε, πολλοί σκύλοι ψήθηκαν ζωντανοί, γιατί δεν μπόρεσαν να ξεκολλήσουν από κάτω τα πόδια τους. Θυμάμαι τα τρομακτικά ουρλιαχτά των φτωχών αυτών ζώων. Κι η μαμά πρέπει να φώναζε κι αυτή πριν πηδήσει, αναμμένη στο ποτάμι…»

(Από το μυθιστόρημα της Εντίτα Μόρρις "Τα λουλούδια της Χιροσίμα", Μετ. Ν. Βρεττάκος, Εκδ. Θεμέλιο, 1984)


Δευτέρα 6 Αυγούστου 2012

Ξανά μαζί

Αύγουστος
Ο Αύγουστος ελούζονταν μες στην αστροφεγγιά
κι από τα γένια του έσταζαν άστρα και γιασεμιά.
Αύγουστε μήνα και Θεέ σε σένα ορκιζόμαστε
πάλι του χρόνου να μας βρεις στο βράχο να φιλιόμαστε.

Απ΄την Παρθένο στον Σκορπιό χρυσή κλωστή να ράψουμε
κι έναν θαλασσινό σταυρό στη χάρη σου ν΄ανάψουμε.

Ο Αύγουστος ελούζονταν μες στην αστροφεγγιά
κι από τα γένια του έσταζαν άστρα και γιασεμιά.
(Οδυσ. Ελύτη: ΤΑ ΡΩ ΤΟΥ ΕΡΩΤΑ εκδ. Ίκαρος 1972)



Από το ιστολόγιο του Νίκου Σαραντάκου, "οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία"

Ο Αύγουστος είναι ο δεύτερος μήνας του χρόνου που πήρε τ΄όνομά του από ιστορικό πρόσωπο -ο άλλος είναι ο Ιούλιος. Προηγουμένως ονομαζόταν Sextilis, έκτος μήνας δηλαδή στο παλιό ρωμαϊκό ημερολόγιο. Η ονομασία δεν άλλαξε όταν προστέθηκαν ο Ιανουάριος και ο Φεβρουάριος στην αρχή, κι έτσι ο Sextilis ήταν πια όγδοος μήνας. Αρχικά ο Σεξτίλις είχε 29 μέρες, όταν όμως ο Ιούλιος Καίσαρας έκανε τη μεταρρύθμιση του ημερολογίου (που από τότε ονομάστηκε Ιουλιανό), του πρόσθεσε δυο μέρες. Ο Σεξτίλις ονομάστηκε Αύγουστος προς τιμή του αυτοκράτορα Αύγουστου, πράγμα που έγινε το 8 π.Χ. δηλαδή ενώ ζούσε ο αυτοκράτορας. Ωστόσο, δεν είναι αλήθεια αυτό που λέγεται, ότι τότε ο αυτοκράτορας Αύγουστος πρόσθεσε μια μέρα στον μήνα “του”, που την πήρε από τον Φλεβάρη, για να μην υστερεί ο μήνας “του” από τον Ιούλιο. Όπως είπα, την επιμήκυνση του μήνα την είχε κάνει ο Ιούλιος Καίσαρας.
Ο Αύγουστος δεν έχει κάποια πολύ διαδεδομένη λαϊκή ονομασία (όπως είναι π.χ. ο Αλωνάρης ή ο Θεριστής). Σε κάποια μέρη, π.χ. στα Εφτάνησα και στην Ηλεία, λένε (ή λέγανε) “Άγουστος”. Τον καιρό που η σταφίδα άξιζε χρυσάφι, οι σταφιδοπαραγωγοί περίμεναν τον Άγουστο πώς και πώς -όπως λέει ένας ήρωας του Καρκαβίτσα: “Ο Μάης βγάνει τα κεράσια, ο Θεριστής τ’ αγγούρια, ο Αλωνάρης τα καρπούζια και ο Άγουστος τα τάλαρα”. Και στο ποίημα του Λασκαράτου που ετυμολογεί σατιρικά τα τάλαρα, η Εύα παρακαλεί τον Αδάμ να αγοράσει “μπιστιού” (με πίστωση) και να πληρώσει “τον Άγουστο”. Και πολύ πιο γνωστή είναι η παροιμιώδης φράση: Αύγουστε καλέ μου μήνα, νάσουν δυο φορές το χρόνο, που μάλλον δεν την πρωτοείπε τουρίστας αλλά αγρότης.
Τον Αύγουστο βέβαια έχουμε και τον Δεκαπενταύγουστο που είναι η κορύφωση του καλοκαιριού. Η βδομάδα εκείνη (περίπου) είναι και η περίοδος της απόλυτης νέκρας για υπηρεσίες και επιχειρήσεις της μεγαλούπολης -και για τα ιστολόγια νομίζω. Όμως λίγο μετά τις 20 του μηνός αρχίζουν οι πρώτοι να επιστρέφουν, πέφτει και καμιά πρώτη σταγόνα που έχει διαβάσει Ελύτη και προαναγγέλλει το φθινόπωρο.
Αυγουστιανά γεγονότα (σαν τα Ιουλιανά δηλαδή ή σαν τα Σεπτεμβριανά) δεν έχουμε. Έχουμε το αυγουστιάτικο φεγγάρι το πολυτραγουδισμένο, τα Δυο φεγγάρια τον Αύγουστο του Κώστα Φέρρη και (αν δεν το πω κάποιοι θα μου κόψουν την καλημέρα) τον Αύγουστο του Παπάζογλου.
Δική σας σειρά να συμπληρώσετε το μηνολόγιο και τα τραγούδια, τις ταινίες, τις παροιμίες και τα υπόλοιπα πολιτιστικά και λαογραφικά του Αυγούστου.