Λέσχη Ανάγνωσης(2)

Το πραγματικό «πείραμα»

Το 1969, όταν ακόμα οι μνήμες του πολέμου ήταν νωπές, Αμερικανός καθηγητής γυμνασίου (Ρον Τζόουνς) στο Πάλο Άλτο της Καλιφόρνιας, ενώ δίδασκε ιστορία, δέχθηκε από τα παιδιά το εξής ερώτημα:

---Πώς μπορεί ο γερμανικός λαός να ισχυρίζεται ότι αγνοούσε την εξόντωση των Εβραίων;

Ο καθηγητής ομολόγησε τη δυσκολία του να απαντήσει και αποφάσισε να κάνει ένα πείραμα στην τάξη, σχετικό με τη δυνατότητα χειραγώγησης των μαζών. Τα μέλη της ομάδας δημιούργησαν έναν ιδιαίτερο τρόπο χαιρετισμού, τον οποίο και ονόμασαν «τρίτο κύμα».

 Με έκπληξή του διαπίστωσε ότι σε πέντε μέρες είχε κατορθώσει να μετατρέψει τους μαθητές του σε πειθήνια όργανά του και τον εαυτό του σε δικτάτορα! Συνειδητοποιώντας την επιρροή που ασκούσε, τρομοκρατήθηκε και σταμάτησε το πείραμα, διοργανώνοντας μια συγκέντρωση των μαθητών – μελών του «τρίτου κύματος». Στη σκηνή της αίθουσας είχε τοποθετήσει μια τηλεόραση από την οποία τους πρόβαλε ένα ντοκυμανταίρ με τη μεγάλη «συγκέντρωση» του Χίτλερ στη Νυρεμβέργη. Αφού τους ανέλυσε το πείραμα, κατέληξε:

«Βλέπουμε ότι ο φασισμός είναι παρών σ` αυτήν εδώ την αίθουσα. Και αν η αναπαραγωγή της φασιστικής νοοτροπίας είναι πλήρης, τότε ούτε ένας από σας δεν θα παραδεχθεί ότι ήταν παρών στην τελική αυτή συγκέντρωση του «τρίτου κύματος». Όπως και οι Γερμανοί, δε θα μπορέσετε ποτέ να παραδεχθείτε ότι φτάσατε τόσο «μακριά».»     

Έτσι κι έγινε. Ο Τζόουνς δίδαξε στο γυμνάσιο αυτό για τέσσερα χρόνια ακόμη. Στο διάστημα αυτό κανένας από τους μαθητές δεν παραδέχθηκε ότι είχε λάβει μέρος στη μεγάλη συγκέντρωση του «τρίτου κύματος».

(Η ονομασία «τρίτο κύμα» μπορεί να ερμηνευθεί είτε ως προσπάθεια αναφοράς στο Τρίτο Ράιχ είτε από το γεγονός ότι σε μια σειρά κυμάτων το τρίτο κύμα είναι το ισχυρότερο).

Οι λεπτομέρειες του "πειράματος" αυτού δεν έγιναν γνωστές για αρκετά χρόνια, παρά το μεγάλο ενδιαφέρον του. Το 1972 ο Τζόουνς δημοσίευσε ένα διήγημα όπου περιέγραφε ορισμένες λεπτομέρειες και το 1981 διασκευάστηκε σε ταινία (κερδίζοντας βραβείο Έμμυ). Ο συγγραφέας Τοντ Στράσσερ, με το ψευδώνυμο Μόρτον Ρου, έγραψε το μυθιστόρημα “Το Κύμα”, βασισμένο πάνω στην ταινία αλλά και τη διήγηση του Τζόουνς. Το βιβλίο γνώρισε επιτυχία, και στη Γερμανία προτεινόταν σαν ανάγνωσμα στα σχολεία.